Wat zijn ketonen?
Ketonen zijn chemische stofjes die aangemaakt worden als je lichaam vet gaat verbranden om aan energie te komen. De voornaamste oorzaak van ketonenaanmaak bij mensen met diabetes is gebrek aan insuline. Als je niet voldoende insuline in je lichaam hebt, komt er steeds meer glucose in het bloed dat de cellen niet in kan. De cellen beginnen dan vet te verbanden om aan energie te komen, in plaats van glucose. Hierdoor komen er ketonen in het bloed, en uiteindelijk ook in de urine.
Waarom kunnen ketonen gevaarlijk zijn?
Als je ketonen meet kan dat een teken zijn dat je lichaam meer insuline nodig heeft. (Meet altijd je bloedsuikerwaarde om te weten hoevéél insuline je nodig hebt.) Als je steeds maar meer ketonen in je bloed krijgt, kan dat leiden tot diabetische ketoacidose. Symptomen van ketoacidose zijn: matig tot veel ketonen, misselijkheid, braken, buikpijn, adem die naar fruit of aceton ruikt (zoals nagellakremover), versnelde ademhaling, rood aanlopen van de huid, en gebrek aan energie. Als je dit niet aanpakt, kan het ernstige en levensbedreigende gevolgen hebben, zoals een diabetisch coma of overlijden. Hoge ketonenspiegels zijn giftig voor het lichaam en als bij hoge metingen moet je direct medische hulp inroepen.
Wanneer en hoe moet je ketonen meten
Je moet altijd ketonen meten bij een bloedsuikerwaarde boven de 13,0 mmol/l of als je ziek bent. Oók als je maar een beetje ziekt bent, zoals bij verkoudheid. Je kunt ketonen op een aantal verschillende manieren meten, en elke methode heeft voor- en nadelen. Als het goed is helpt je diabetesteam hierbij. Heb je geen manier om ketonen te meten, vraag dit dan na bij je eigen behandelaars.
Kan je ketonen krijgen bij een hoge bloedsuikerwaarde?
Juist bij hoge bloedsuikerwaarden zie je ketonen vrijkomen. Ketonen zijn een aanwijzing dat je lichaam meer insuline nodig heeft. Als je lichaam meer insuline nodig heeft, is dat vaak een teken dat je hoge bloedsuikerwaarden hebt. Daarnaast kan het een gevolg zijn van een ziekte, waarbij je lichaam hormonen aanmaakt als tegenreactie. Die hormonen leiden dan tot hoge bloedsuikerwaarden. Dat is ook de reden waarom wordt aangeraden om ketonen te meten als je ziek bent.
Kan je ook ketonen meten bij normale of lage bloedsuikerwaarden?
Ketonen kunnen ook aanwezig zijn als je bloedsuiker normaal of laag is. Dat noemen we ‘voedingsketonen’. Als je ziek bent of ineens heel anders gaat eten, bijvoorbeeld als je veel minder koolhydraten eet, kan dat tot gevolg hebben dat je lichaam vet gebruikt als brandstof omdat er niet genoeg glucose is om te verbranden. Je bloedsuikerwaarden blijven normaal of zelfs laag, in dit geval, maar je lichaam maakt wel ketonen aan.
Wat moet ik doen als ik ketonen meet?
Het is aan te raden om elk half uur tot een uur een groot glas water of koolhydraat- en cafeïnevrije drank te drinken om de ketonen uit je lichaam te ‘spoelen’. Nogmaals: de aanwezigheid van ketonen is een teken dat je lichaam meer insuline nodig heeft. Sommigen mensen weten al hoe ze hun insulinedosering moeten aanpassen aan de gemeten ketonen. Weet je dat niet, neem dan contact op met je diabeteszorgverlener.